Debilizm

W miarę trwania i nasilania się zespołu psychoorganicznego dochodzi do coraz znaczniejszego obniżenia inteligencji. W pierwszej kolejności upośledzeniu ulega inteligencja ogólna.. Zdolności specjalne, które często zdążyły się przekształcić w rutynowe, bardzo długo mogą pozostawać na poziomie przedchorobowym. Stąd niejednokrotnie duże zaskoczenie daje wynik badania poziomu intelektualnego u pacjentów, którzy są specjalistami w wąskiej dziedzinie. Są oni, jako specjaliści, nadal bardzo sprawni, a równocześnie ich poziom inteligencji okazuje się znacznie upośledzony. W starczym zespole psychoorganicznym wiele wiadomości ogólnych, niepotrzebnych w codziennym życiu, ulega zapomnieniu lub bywa tylko pozornie zachowanych. Dotyczy to np. słownictwa. Może ono mimo choroby pozostać tak samo bogate jak przed zachorowaniem. Ale wiele z używanych słów mogło stracić swoją treść: chory używa słów, których znaczenia może już nie rozumieć. Brak wiadomości może powodować upośledzenie rozumienia nowych zjawisk. Rozumienie nowych zjawisk w ogóle staje się trudniejsze, szczególnie w sytuacjach nowych czy rozważanych wyłącznie teoretycznie. W testach, pozwalających na określenie poziomu inteligencji, odpowiedzi są tu często niepełne: „Chyba jeszcze o czymś zapomniałem”, „co tu jeszcze powiedzieć”, „kiedyś wiedziałem” itp: Równocześnie odpowiedzi nie uwzględniają możliwych, najważniejszych elementów danego zjawiska czy sytuacji. Podobieństwo zjawisk czy przedmiotów staje się często podobieństwem wyglądu i zastosowania. Następują trudności w zakwalifikowaniu ich do grupy nadrzędnej. Wyraźne jest upośledzenie abstrahowania i uogólniania. Widoczne są także trudności w uczeniu się rzeczy nowych. W zespołach psychoorganicznych dochodzi także do zmian w zakresie życia uczuciowego. W zespole psychoorganicznym otępiennym zmiany te nie są dominujące. Niekiedy są tylko ledwie zaznaczone. Są jednak liczne przypadki, gdy w wyniku organicznego uszkodzenia mózgu występują wyłącznie lub prawie wyłącznie zaburzenia życia uczuciowego. Wtedy, przy braku cech otępienia intelektualnego, mówimy o zespole psychoorganicznym typu charakteropatycznego.